Burn-out en overbelasting: hoe voorkom je uitval op de werkvloer

1. Wat is overbelasting?

Bij een overbelasting is er een disbalans tussen belasting en belastbaarheid. Een overbelasting kan ontstaan doordat:

• de algehele belasting te hoog is;
• de belasting hetzelfde is, maar de belastbaarheid van de werknemer omlaag is gegaan door ziekte of stress.

2. Hoe ontstaat overbelasting?

Overbelasting kan verschillende oorzaken of triggers hebben. Denk maar aan spanningen thuis of ingrijpende gebeurtenissen in het leven van de werknemer. Vaak speelt mee dat de werknemer moeite heeft met het aangeven van zijn/haar grenzen. Ook kunnen een hoge werkdruk of problemen op het werk bijdragen aan overbelasting. Vaak heeft het te maken met een combinatie van deze factoren.

Stress is een natuurlijke reactie van het lichaam, het zorgt ervoor dat een werknemer alert is en het verhoogt tijdelijk de concentratie. Na de activiteit of de prestatie neemt de spanning vanzelf weer af door rust. Toch kan stress ook een negatief effect hebben als het langdurig aanwezig is en je werknemer niet in staat is om tot rust te komen. Dan hebben we het over overbelasting.

3. Wat is het verschil tussen overspannenheid en een burn-out?

De termen burn-out en overspannenheid worden vaak voor hetzelfde gebruikt, maar houden echt wat anders in. Zo hoeft een overbelasting niet per se te leiden tot een burn-out, terwijl een burn-out wél het gevolg is van langdurige overbelasting en stress.

Een burn-out heeft vaak te maken met een combinatie van meerdere factoren. Als er bijvoorbeeld in het privéleven van de werknemer live-events optreden, zoals een scheiding of overlijden, dan zal hij/zij verminderd belastbaar zijn en niet meer in staat zijn de normale werklast te dragen. Andersom kunnen stressoren op het werk ook bijdragen aan het ontwikkelen van een burn-out en overbelastingsklachten.

Bij een burn-out valt een werknemer uit het werkproces. In het geval van overspannenheid is een werknemer vaak wel zelf in staat om de overbelasting te verminderen. Dit is bij een burn-out niet het geval, de werknemer heeft begeleiding nodig om uit de langdurige overbelasting te komen én nieuwe situaties te voorkomen. Ook zien mensen met een burn-out meestal zelf niet dat er een probleem is, daardoor zitten ze vaak erg vast in de situatie.

4. Hoe herken je overbelasting bij je werknemer?

Als een werknemer veel stress ervaart en (bijna) overbelast is, dan zijn dit voorbeelden van signalen:

• Minder goed functioneren in het dagelijks leven en op het werk
• Vaker ziekmelden
• Vaker te laat komen
• Minder blij zijn
• Ander gedrag vertonen: prikkelbaar of geïrriteerd naar anderen
• Vermoeidheid
• Een vraag is al gauw te veel
• Emotioneel op de werkvloer

5. Hoe kun je als werkgever overspannenheid of een burn-out voorkomen?

Door bovengenoemde signalen als werkgever/teamleider tijdig te herkennen, erover in gesprek te gaan met de werknemer en actie te ondernemen, kun je uitval door overspannenheid of een burn-out voorkomen.

• Voor het signaleren en actiegericht oppakken van deze signalen organiseren we Workshops voor leidinggevenden. Hiermee krijgen zij tools in handen om signalen van overbelasting te herkennen en motiverende gespreksvoering toe te passen. Dit creëert meer wederzijds begrip bij leidinggevenden en werknemers.
• Door het aanbieden van vitaliteitstrajecten krijgen individuele werknemers meer inzicht in leefstijlfactoren zoals voeding, beweging, slaap, ontspanning, alcohol/drugs en roken. Ook leert de werknemer om grenzen en prioriteiten te stellen en zijn/haar energie te managen, wat ook bijdraagt aan meer vitaliteit en minder stress.

6. Wat kun je als teamleider en organisatie doen als een werknemer uitvalt door een burn-out?

Toch een medewerker met een burn-out of overbelasting, wat nu?

Ook al is langdurig ziekteverzuim vaak niet werkgerelateerd, als werkgever krijg je veel op je bord. Niet alleen het bestaande team ervaart meer werkdruk, je moet ook veel regelen om te voldoen aan de Wet verbetering Poortwachter en de eisen van het UWV. Daarnaast kost elke ziektedag gemiddeld € 400,- per dag.

Als een werknemer toch uitvalt door een burn-out, dan neemt de bedrijfsarts het proces over om eventuele tegenstrijdige belangen te voorkomen. Vaak ervaren werkgever en werknemer door de uitval een verminderde grip op de situatie. Ook gelden er maandenlange wachtlijsten voor psychologische hulp, waardoor het herstelproces stagneert en de afstand tot de werkvloer nog groter wordt.

Rust en overzicht creëren

Een werknemer die overbelast is, heeft juist duidelijkheid nodig. Om rust en overzicht te creëren, is het raadzaam om een leefstijlprofessional in te schakelen. Via leefstijlcoaching ontstaat er meer grip op de situatie: de werknemer krijgt meer duidelijkheid en gaat stapsgewijs op verantwoorde wijze aan de slag, terwijl de werkgever hiermee bijdraagt aan het herstel van de werknemer.

Leefstijlcoaching: inzicht in eigen gedrag

Door leefstijlcoaching ontstaat inzicht in eigen gedrag via aspecten als cognitieve gedragstherapie, tijd- en energiemanagement en thema’s als voeding, bewegen, ontspanning en slaap. In de 1^e fase van een burn-out ligt de focus op “puinruimen” en de eigen balans hervinden. Daarna volgen stapsgewijs re-integreren en in balans blijven door eigen lichaam te kennen en de signalen van stress of overbelasting te herkennen. Deze grenzen liggen bij iedereen anders, zodat maatwerk nodig is.

Betrokken blijven bij het werkproces

Tijdens het traject blijft de leefstijlprofessional in het hier en nu, in het herkennen van het eigen gedrag door de werknemer. Het heeft altijd onze voorkeur om de werknemer betrokken te houden bij het werkproces. Onze leefstijlprofessionals kijken naar wat de werknemer nodig heeft en hoe een nieuwe situatie voorkomen kan worden. Als de situatie daar om vraagt werken we – na akkoord door de werknemer – samen met de psycholoog om het traject met elkaar af te stemmen.

Na verloop van tijd en met nieuwe inzichten op het gebied van eigen vitaliteit, energiemanagement en grenzen stellen, herstelt je medewerker en kan hij/zij weer verantwoord aan de slag op de werkvloer.